Nhưng có một câu hỏi đặt ra ở đây là liệu có nên sử dụng chiếc mũ đỏ để bộc lộ những cảm xúc mà thông thường nên được giấu kín? Mức độ sự thực của nhũng sự việc được nêu ra dựa trên niềm tin, biểu thị những điều mà chúng ta tin là sẽ trở thành hiện thực, nhưng nó chưa hề được kiểm chứng. Trong mọi trường hợp, mọi người chỉ bộc lộ cảm xúc tại thời điểm đó.
Khi chúng ta đội chiếc mũ trắng, chúng ta nêu ra những thông tin tổng hợp mang tính trung lập. Một ý tưởng mới có thể bị bác bỏ ngay, bởi thoạt nghe chúng ta thấy quá nhiều nhược điểm và ít ưu điểm. Trên thực tế, người chủ toạ không nên thể hiện cảm xúc.
Anh Jones, hãy sử dụng chiếc mũ trắng để trả lời câu hỏi này? "Số liệu trong ba năm gần đây chỉ ra rằng số phụ nữ hút thuốc lá đã tăng lên". Ban chấp hành công đoàn sẽ không bao giờ đồng ý một thoả thuận nào liên quan đến việc cắt giảm mức lương.
…Tôi muốn mỗi người trong số bạn sử dụng tư duy mũ vàng để nhìn nhận quan điểm của những người khác. Một khi bạn đã quyết định sử dụng chiếc mũ vàng để đưa ra một đề nghị xây dựng, bạn có thể chẳng khó khăng gì để có được một giải pháp. Khi chúng ta đã hoàn tất bản đồ tư duy của tình huống, chúng ta tìm kiếm những con đường thay thế để đi tới đích.
Chiếc mũ xanh dành cho lối tư duy sáng tạo. Người tư duy mũ xanh xem xét quá trình tư duy đang diễn ra. Nhưng những ý kiến mang tính cảm xúc như vậy không được chấp nhận nếu bạn dang sử dụng chiếc mũ trắng, trừ phi là bạn thuật lại cảm xúc của những khách hàng tiềm năng mà bạn đã phỏng vấn.
Chúng ta cần suy nghĩ theo hướng, sự việc này có thể giải quyết như thế nào, thay vì kết luận nó là gì. Một con linh dương châu Phi khi nghe thấy tiếng động, ngay lập tức hệ thần kinh trung ương của nó nhận biết được những hiểm hoạ đang rình rập. Nhưng tôi muốn bạn sử dụng chiếc mũ xanh và có chút ít thời gian ngừng sáng tạo để nói về mẫu mã màu ô tô theo cách làm truyền thống của chúng ta trước khi chúng ta bán chúng.
Nhưng nếu bạn ăn quá nhiều thì rất có thể bạn sẽ mắc bệnh béo phì và gặp rất nhiều vấn đề về sức khoẻ. Bản thân chiếc mũ xanh không thế làm cho mọi người có thêm sáng tạo. Và mục đích của tôi là chỉ ra cho các bạn thấy sự khác biệt trong cách tư duy, chứ không thuyết phục các bạn tin rằng tất cả những điều người Nhật làm thật tuyệt vời và chúng ta phải đua theo.
Nếu bạn muốn, bạn có thể dùng từ thay thế “sự hoạt động kích động”. Chiếc mũ đỏ cũng cho phép bạn yêu cầu người khác nói cho bạn biết cảm xúc của họ bằng cách yêu cầu họ sử dụng chiếc mũ đỏ. Nhưng vào lúc phải quyết định vấn đề thì hầu như những ý kiến đó không được chính họ xem xét và lựa chọn.
Khi chúng ta tìm kiếm sự thay thế, chúng ta thường chỉ đưa ra những lựa chọn theo khung được chấp nhận, với những cấp độ sẵn có. Kết luận kiểu như trên lại không được cho là phù hợp theo tư duy chiếc mũ trắng, trừ khi nó được mọi người ủng hộ bằng cách đưa ra nhiều ví dụ tương tự đã xảy ra. Liệu ý tưởng này có gì giống và khác so với những ý tưởng mình đã biết? Liệu ý tưởng này so với kinh nghiệm khuôn mẫu có sẵn của mình có gì giống và khác? Chúng ta xét đoán để chỉ ra những điều giống và những điều khác so với những điều chúng ta biết trước.
Thay vì chọn những thuật ngữ triết học súc tích nhưng thiếu thực tế để biểu thi nghững chiếc "mũ tư duy", tôi đã chọn màu sắc để miêu tả. Chiếc mũ đỏ khiến cho cảm xúc hiện hữu và trở thành một phần của bản đồ tư duy và là một phần quan trọng trong việc chọn đường trên bản đồ. Khi chúng ta nhìn thấy con thiên nga đen đầu tiên, kết luận "tất cả thiên nga đều màu trắng" đã trở thành một kết luận sai, trừ khi bạn chọn một cách khác để gọi con thiên nga đen đó.